• Perspectieven op de digitale wereld

    Hoe kijken professionals, ouders en grootouders eigenlijk naar de ontwikkelingen in de digitale wereld en in het bijzonder naar de invloed van de smartphone? Welke invloed heeft deze op relaties binnen het gezin? Of op relaties tussen professionals en kinderen? Om hier een indruk van te krijgen, hebben we ze gevraagd een korte impressie te schrijven als reactie op de volgende introductie.
  • Jongeren over sociale media en devices

    Interviews met jongerenWat is je favoriete app? Of wat doe jij op jouw device?
    Mijn favoriete app is denk ik waarschijnlijk wel Discord. Discord is een chatapp, maar in plaats van dat je met één persoon chat, heb je servers. Dat zijn gigantische groepsapps, waar iedereen in kan met een link, en daarbinnen zijn dan heel veel verschillende chats met verschillende namen. Daarin kun je dan praten over verschillende onderwerpen, zoals games. Ik heb in Discord een
  • Sociale media verbieden? De betekenis van sociale media voor jongeren

    Voor veel jongeren is dit dagelijkse kost: net uit school plof je op de bank, moe van een lange dag, comfortabel onderuitgezakt, eindelijk thuis. Je pakt je telefoon en oortjes erbij, tijd om even te scrollen op TikTok. In de verte hoor je je vader iets vragen, vast aan je zusje. ‘Halloooo, hoe was het op school? Doe eens niet zo ongezellig. Doe die telefoon weg.’ Je vader staat geïrriteerd voor je neus. Dat ben je nu ook, zuchtend leg je je telefoon neer. Discus
  • Ontmoedigd door algoritmes

    In een aankondiging voor een bij eenkomst over gezond schermgebruik waar ik zou spreken, stond de vraag centraal: wat belemmert ouders om een rol te pakken bij mediaopvoeding? Iemand reageerde onder de post: ‘Verslaving belemmert hen…’ Daar kon ik niks tegen inbrengen. Maar toch is cynisme het laatste wat we nodig hebben.
  • Advertentie

  • Maakt de AI-tutor de leraar overbodig?

    De komst van AI-chatbots wordt in het onderwijs gepresenteerd als een unieke kans: ze maken ‘versneld leren’ mogelijk, ‘gepersonaliseerd leren’ zelfs, en ze zouden iedere leerling onbeperkte persoonlijke aandacht geven. In de VS is dit geloof zo sterk dat scholen door de overheid worden aangemoedigd AI te integreren in hun onderwijs. Ook naar Nederland waaien veel van deze toepassingen en ideeën over. Moet de menselijke leraar dan maar wijken?
  • Kunstmatige intelligentie in het onderwijs

    Kunstmatige intelligentie is overal, ook in het onderwijs, en is in korte tijd explosief gegroeid. Ook het aantal publicaties erover is explosief gegroeid. Iedereen lijkt iets te willen zeggen over wat er gaande is. Daarbij staat vooral kunstmatige intelligentie zelf centraal. In deze bij drage kijkt Gert Biesta naar de andere kant. Hij verkent welke pedagogische vragen er spelen en hoe we daar in het onderwijs zinvol aandacht aan kunnen besteden.
  • Cltr-Alt-Opvoeden. Videogames als oefenveld

    Rond etenstij d klinkt het in talloze gezinnen: ‘Nog tien minuten, ik móet het laatste potje nog afmaken!’ Achter een dichtgetrokken slaapkamerdeur juicht of vloekt een tiener tijdens een spannend Fortnite-gevecht. Ondertussen kloppen de ouders aan bij de pedagogisch professional: ‘Moeten we ons zorgen maken…?’
  • Richtlijn gezond schermgebruik

    Van peuter met tablet tot puber met smartphone: schermen zijn niet meer weg te denken uit het leven van kinderen. Professionals in kinderopvang, onderwijs en jeugdzorg zien dagelijks de kansen én valkuilen van schermgebruik door kinderen. Maar hoe begeleid je kinderen in een wereld vol digitale verleidingen, algoritmes en sociale media? De nieuwe Richtlijn gezond schermgebruik biedt vier pijlers met adviezen die toepasbaar zijn in verschillende opvoedsituaties.
  • Advertentie

  • Opvoeden in een multimediale wereld. (REDACTIONEEL PIP 142, 2025)

    Ons uitgangspunt in dit themanummer van Pedagogiek in Praktijk is dat digitale media op allerlei manieren door onze levens kronkelen. Het zijn grote veranderingen in onze omgeving en die vragen onze aandacht. Vandaar dit themanummer: Opvoeden in een multimediale wereld. Bij het samenstellen van dit nummer werd maar weer eens duidelijk dat we niet de enigen zijn die schrijven en praten over digitalisering en mentaal welbevinden, het al dan niet verbieden van telefoons, soc
  • Interview Remco Pijpers

    Remco Pijpers houdt zich al ruim vijfentwintig jaar bezig met de invloed van digitale technologie op kinderen en jongeren. In een interview met Daphne Clement pleit hij ervoor om die technologie meer op tafel te leggen en te bevragen. Het gesprek over opvoeden en onderwijzen in een digitale samenleving ziet hij als een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij we de pedagogische stem duidelijker mogen laten horen.
  • Stress bij pleeg- en adoptiekinderen kinderen, hoe ga je hiermee om?

    De pleeg- en adoptiekinderenkinderen die Carla van Wensen in haar praktijk ziet weten maar al te goed wat dat is. Het maakt ze extreem moe, soms zelfs uitgeput. Allemaal zijn ze hyperalert en wantrouwen ze bij voorbaat de omgeving, al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo.
  • Onderwijs op koers houden - Wat is de kern van het beroep van de leraar?

    Stel je een zeer ongebruikelijke voetbalwedstrijd voor. Het speelveld is rond en er staan heel veel verschillende doelen willekeurig verspreid in het veld opgesteld. Mensen kunnen zoveel ballen inbrengen in de wedstrijd als ze willen, en kunnen ook zelf bepalen in welke doelen ze de ballen proberen te schieten.
  • NIEUW - Huisje in mijn hart. Pedagogisch kinderboek over verschillende woonvormen

    Dit is niet zomaar een boek. Het is in ieder geval een ander boek dan je misschien gewend bent om te lezen. In Huisje in mijn hart krijg je als lezer een inkijkje in de verschillende woonvormen van andere kinderen. Soms lijkt het misschien dat er maar één situatie ‘goed’ is om in te wonen, maar dat is niet hoe het in het echt is. In Nederland wonen kinderen in heel veel verschillende soorten gezinnen en huizen. Toch hebben alle kinderen allemaal é&eacut
  • 10e druk - Kamil, de groene kameleon

    Dit verhaal is geschreven voor kinderen die in de thuissituatie te maken hebben met ruziënde ouders waarbij ze getuige kunnen zijn van geweld.
    Het verhaal gaat over Kamil, de groene kameleon. Kamil heeft een blauwe vader en een gele moeder.
  • Levend verlies: rouw die geen einde kent

    Wat betekent het om ouder te zijn van een kind dat langdurig zorg nodig heeft? Tijdens dit congres leer je hoe je ouders écht kunt ondersteunen in hun voortdurende rouwproces.
  • Week van de Mediawijsheid; opvoeden in een multimediale wereld

    Het is de Week van de Mediawijsheid. Daarom brengen we graag het eerstvolgende nummer van vakblad Pedagogiek in Praktijk onder de aandacht. Het thema van nummer 142 wordt: Opvoeden in een multimediale wereld.  
  • NIEUW - Goed bestuur voor kindcentra

    Als een kinderopvang en een basisschool samen een kindcentrum worden, vraagt dat om afstemming en afspraken. Hiervoor zijn heel veel goede voorbeelden en materialen beschikbaar.
  • ‘Bijna 1 op de 6 werknemers heeft stressvol werk’

    Werknemers in de zorg, het onderwijs en in de horeca ervaren veel werkdruk. Stressvol werk komt het vaakst voor in beroepen met veel directe verantwoordelijkheden en weinig regelruimte. Apothekersassistenten hebben het vaakst stressvol werk (51 procent), gevolgd door leerkrachten in het basisonderwijs en medisch praktijkassistenten (beide 39 procent). Dat blijkt uit cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en TNO.
  • Honderdduizenden basisscholieren presteren slechter door armoede en stress

    Honderdduizenden kinderen hebben moeite op school omdat ze in armoede opgroeien. Stress en oververmoeidheid hebben invloed op de schoolprestaties, zegt het Jeugdeducatiefonds in het rapport Schoolrapport van Nederland. Ons land krijgt een flinke onvoldoende. Er is bij deze kinderen thuis bijvoorbeeld geen geld voor een fiets of een bed, en ongeveer 28.000 kinderen dragen geen bril omdat hun ouders dat niet kunnen betalen, zo meldt het fonds op basis van onderzoek.
  • NIEUW | Het recht op de dag van vandaag. Een grondrecht voor ieder kind

    Ik ben verantwoordelijk voor de huidige dag van mijn leerlingen. Ik heb niet het recht om hun toekomstige lot te beïnvloeden of me daarmee te bemoeien. (Janusz Korczak)Hoe komt het toch dat wij bij de opvoeding de toekomst steeds centraal stellen in plaats van het heden, terwijl voor het kind het leven zich in het hier en nu afspeelt en het geen idee heeft wat het zich bij ‘later’ moet voorstellen?
  • NIEUW | Werken aan welbevinden en mentale veerkracht. Praktische oefeningen en ondersteunend materiaal voor kinderen van 7 tot 11 jaar

    Scholen spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van de mentale gezondheid en het welbevinden van kinderen en jongeren. De meeste oefeningen, activiteiten en richtlijnen in dit boek zijn dan ook bedoeld om kinderen te helpen ontdekken wat hun sterke kanten zijn, wat zij kunnen betekenen in de wereld om hen heen en hoe zij om kunnen gaan met de tegenslagen die op hun pad zullen komen.
  • Internetconsultatie tijdelijke besluit peuter-kleutergroepen

    Het kabinet maakt het met een tijdelijk besluit vanaf 2027 voor een beperkt aantal locaties mogelijk om gezamenlijke peuter-kleutergroepen aan te bieden. Maximaal 200 kindercentra en scholen mogen dan vier jaar een peuter-kleutergroep aanbieden als ze aan meerdere voorwaarden voldoen. Bijvoorbeeld de maximale groepsgrootte, leeftijden van de kinderen, vaste begeleiders en voldoende ruimte.
  • In prijs verlaagd - Samen sterker Terug Op Pad | STOP 4-7

    Jonge kinderen (4 tot 7 jaar) die meer dan andere kinderen liegen, vechten, driftbuien vertonen, ongehoorzaam en opstandig zijn, baren hun ouders en leerkrachten heel wat zorgen. Ze vormen de grootste groep van aangemelde kinderen in de hulpverlening.
  • Pauline Slot, projectleider LKK, nu professor pedagogiek

    Op 1 juli 2025 is Pauline Slot benoemd tot bijzonder hoogleraar op de leerstoel integratieve pedagogiek kinderopvang en onderwijs 0–13 jarigen aan de Universiteit Utrecht. Paulines focus ligt op de kwaliteit van kinderopvang en onderwijs en de bijdrage die deze pedagogische systemen kunnen leveren aan het bevorderen van brede ontwikkelingskansen, kansengelijkheid en inclusie. De leerstoel is tot stand gekomen op initiatief van stichting CAOP.
  • Dienst Toeslagen: liever een stelsel zonder voorschotten

    Voor veel mensen in Nederland zijn toeslagen onmisbaar om te kunnen meedoen in de maatschappij. Toeslagen zijn pas echt een steun wanneer ze niet hoeven worden terugbetaald. En als de mensen die er recht op hebben, toeslagen ook daadwerkelijk aanvragen. Zonder angst voor terugvorderingen. Daarom roept Dienst Toeslagen in de Stand van de Uitvoering 2025 op tot een dialoog met opdrachtgevende ministeries en politiek.
  • Week van de Opvoeding - boekentips voor ouders en professionals

    Van 13 tot en met 19 oktober organiseert het Nederlands Jeugdinstituut weer de Week van de Opvoeding. Dit jaar is het thema: Samen puzzelen.Want opvoeden is een constante zoektocht en kan soms voelen als een puzzel met veel losse stukjes.
  • Samen sterk! | Omgaan met de gevolgen van kanker binnen het gezin

    Kanker is een ziekte die het meest op oudere leeftijd voorkomt, maar ook jonge mensen treft. In het bijzonder ook ouders van jonge gezinnen. De maand oktober is wereldwijd uitgeroepen tot ‘borstkankermaand’ en in dat kader besteedt Pink Ribbon in Nederland aandacht aan projecten die zij financieren of gefinancierd hebben. Een van die projecten was het ontwikkelen van zelfhulpboeken voor moeders en vaders met kanker die zorg dragen voor jonge kinderen in het gezin. Dit project is inmi
  • Kinderboekenweek 2025 - Ga op avontuur met Alfje, het letterbeest!

    De Kinderboekenweek is begonnen! Dit jaar is het thema "Vol avontuur!". De Kinderboekenweek vindt plaats van 1 tot en met 12 oktober 2025 en richt zich op spannende reizen, magische ontdekkingen en verhalen die de fantasie prikkelen. Daarom onder andere aandacht voor het avontuur van Alfje, het letterbeest. Dit boek, dat rijk geïllustreerd is voor kinderen van 3 tot en met 7 jaar, inspireert tot het leren van letters en tot lezen. 
  • Oorzaken voor onbegrepen gedrag

    De signalen waarnemen (van onbegrepen gedrag) is één, maar het zoeken naar verklaringen is een tweede. Over de verklaringen voor de toename van het onbegrepen gedrag tasten we nog in het duister. Het is de vraag of er één verklaring of één eenduidige reden is; misschien zijn er verschillende verklaringen.In Onbegrepen gedrag bij jonge kinderen (3e druk, 2025) worden door verschillende experts oorzaken van onbegrepen gedrag onderzocht. 
  • "Voorbeelden van moed en hoop"(REDACTIONEEL PIP 141, 2025)

    Het is kommer en kwel. Oorlogen, toenemend collectief egoïsme. ‘Bevriende’ staatshoofden zij n narcist of plegen genocide en niet alleen in ‘vij andige’ landen heersen autocraten die de democratie ondergraven. Dat belooft wat voor een toekomst waarvan Lea Dasberg stelde dat pedagogen daarin moesten geloven, zodat kinderen met een hoopvolle blik naar de toekomst kunnen kij ken. Zij zei dit echter vóór de millenniumwisseling. Terugkij
  • Richtlijn schermgebruik

    Op 17 juni 2025 heeft de rijksoverheid een ‘duidelijk’ advies gegeven met betrekking tot het gebruik van schermpjes en social media bij kinderen (Rijksoverheid, 2025). De richtlijnen zijn bedoeld voor ouders en opvoeders om houvast te geven in deze digitale tijd. Ik juich het toe dat de overheid aandacht besteedt aan mediaopvoeding, maar tegelijkertijd wringt er iets.
  • Praktijk - Samen cognitief en sociaal leren

    Op de basisschool doen kinderen kennis en vaardigheden op die belangrijk zijn voor hun doorstroomniveau. Sociale doelen, zoals gemeenschapszin, zorg voor elkaar, en afgewogen meningsvorming staan minder centraal, terwijl deze voor de kwaliteit van deelname aan onze diverse, complexe samenleving minstens zo belangrijk zijn. Yvonne Leeman ging op zoek naar een aansprekende praktijk van sociaal én cognitief leren.
  • Praktijk - Moedige professionals gevraagd

    In Nederland groeien jaarlij ks meer dan 100.000 kinderen op in een onveilige situatie omdat ze te maken hebben met kindermishandeling en/of huiselijk geweld. In 2024 werd slechts in de helft van de gevallen een melding gedaan bij Veilig Thuis (CBS, 2024). Opvallend is dat meldingen slechts zeer beperkt afkomstig zijn van jeugdprofessionals. Hoe kunnen we professionals (in spe) zo opleiden dat ze weten en durven in te grijpen bij vermoedens of onthullingen van een onveili
  • Praktijk - Boksend opvoeden

    De pedagogische waarde van boksen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. De methode Boksend Opvoeden die Annie Joosten-Lamey ontwierp – voor bovenbouw basisonderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs – kan mogelijk overtuigen. Kinderen, leerkrachten en ouders van steeds meer scholen zijn er enthousiast over. Marian ter Haar beschrijft de opzet van en ervaringen met Boksend Opvoeden op basis van haar gesprekken met de ontwerpster.
  • Pedagogische kortsluiting

    ‘Zij wil NIET samenwerken met andere organisaties?’ Ik zei het op verontwaardigde toon tegen een collega. Deze collega onderzoekt samen met vrouwen de initiatieven die zij voor wijkbewoners ontplooien. Ze vertelde over een initiatief waarbij ouders met hun kinderen naar een gezellige plek komen om te spelen. Ouders leren er nieuwe manieren van spelen met hun kinderen en ontmoeten andere ouders uit de wijk.
  • Opinie - Loverboys: over daders en slachtoffers

    Wat maakt dat meisjes zich verpanden aan loverboys, en wat valt daartegen te doen? We moeten ons meer concentreren op preventie, betoogt Lian van den Berg, en daarbij beseffen dat ook loverboys zelf vaak slachtoffer zijn van misbruik en verwaarlozing in hun jeugd. Zij verdiepte zich als pedagogiekstudent in deze problematiek omdat ze er als jeugdzorgwerker op stuitte, bijvoorbeeld bij Rosa, een van haar cliënten op een zorgboerderij.
  • Onderzoek - Een hbo-pedagoog op de basisschool

    Leerkrachten ervaren een groeiende ondersteuningsbehoefte bij leerlingen. Dit vraagt meer aandacht van leerkrachten, terwijl de verwachtingen vaak al torenhoog zijn, bij voorbeeld wat het bieden van gelijke kansen betreft. In Zeeuws-Vlaanderen wordt verkend of en hoe de inzet van hbo-pedagogen in de klas positief kan bij dragen aan de ontwikkeling van leerlingen. Dit artikel biedt een inkijkje in de zoektocht naar deze interdisciplinaire samenwerking tussen leerkracht
  • Onderzoek - De hele schooldag het bos in

    We weten allemaal dat bewegen en in de natuur zijn goed is voor de ontwikkeling van kinderen. Toch brengen ze vaak een groot deel van de dag binnen én zittend door. Ze komen ook steeds minder vaak in de natuur. In 2024 ruilden Tilburgse basisschoolkinderen een aantal dagen het klaslokaal in voor het bos. Ellen Rohaan deelt in dit artikel de opbrengsten van dit avontuur in de natuur.
  • Koops over onderzoek

    In onderzoek gaat het te vaak en te veel over WEIRD – western, educated, industrialized, rich and democratic – steekproeven. In een binnenkort te verschijnen uitgebreid artikel wordt dat nog eens duidelijk gemaakt en van een alternatief voorzien. Het alternatief voor WEIRD is WILD: worldwide, in situ, local and diverse. Als de ontwikkelingspsychologie echt inclusief wil zijn, dan zal ze zich niet uitsluitend moeten concentreren op het westerse deel van de wereldbevolking,
  • Interview - Marjet van Houten

    Marjet van Houten is moeder van een zoon die jarenlang niet naar school ging, een periode zelfs niet eens uit bed kwam. Er was hulp van verschillende kanten, maar dat was tegelijk de helft van het probleem: men luisterde onvoldoende, diagnoses bleken niet helpend en bij mislukking kreeg het gezin de schuld. Slechts enkele professionals boden echte steun. Marjet werkt bij Movisie als adviseur sociaal domein, en haar gezinshistorie maakte haar ervaringsdeskundige op het gebied van uitsluiting en h
  • In de jeugdhulp

    Toen ik nog in Amsterdam voor een autismecentrum werkte, hoorde ik van onze kinderen jeugdpsychiater voor het eerst de term OSM: ons soort mensen. Ik vond dat wat minachtend klinken, alsof je met andersoortige mensen geen goede klik kunt hebben en je jezelf een beetje boven de ander plaatst.
  • Achtergrond - De wereld in de klas

    Hoe bespreek je vandaag de dag het Israëlisch-Palestijns conflict in de klas? Leerkrachten worstelen met deze ingewikkelde, vaak explosieve vraag. Een eeuw geleden speelde Palestina ook een rol in het onderwijs, maar toen werd dit land vanuit een andere invalshoek belicht. Destijds lag de nadruk op ‘Bijbelsche aardrijkskunde’ en ‘Bijbelsche geschiedenis’. Voor de dynamiek was toen ook al belangstelling. De schoolplatenserie Palestina in woord
  • Dag van de Pedagogisch Professional - Een KIDDO wacht op je

    Op 18 september vieren we de Dag van de Pedagogisch Professional. Een dag om stil te staan bij het waardevolle werk dat jíj elke dag doet in de kinderopvang. Want eerlijk is eerlijk: zonder jullie, geen kinderopvang.
  • Leerkrachten en onderwijsassistenten gezocht met ervaring in het lesgeven aan kinderen met een vluchtachtergrond. Doe deze maand nog mee aan de vragenlijst!

    Bent u leerkracht of onderwijsassistent in het primair onderwijs? En werkt(e) u op dit moment of in het afgelopen jaar met leerlingen met een vluchtachtergrond (denk aan het nieuwkomersonderwijs, maar ook op een reguliere school in een reguliere klas)?Dan zijn wij op zoek naar u!
  • Werkwoorden spellen: niet moeilijk doen

    Nieuw verschenen: Werkwoorden spellen in de serie Zelf leren in negen weken. Een werkboek waarmee iedereen zonder hulp of les in negen weken de werkwoordspelling onder de knie kan krijgen.Het werkboek berust op een heel andere didactiek dan tot nog toe werd toegepast. De basisgedachte is: leer het algoritme in de meest eenvoudige vorm aan. In het werkboek wordt werkwoordspelling daarom verrassend simpel gemaakt. Alle niet-persoonsvormen blijven buiten beschouwing. Zo wordt het wer
  • NIEUW | Trauma, verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid, autisme

    Veel kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid of autisme maken ingrijpende of zelfs traumatische gebeurtenissen mee. Dergelijke gebeurtenissen kunnen veel klachten veroorzaken. Deze klachten worden alleen nog te vaak niet gezien of niet goed behandeld, met ernstig langdurig lijden als gevolg. Dat moet en kan beter! Screening, diagnostiek én effectieve behandeling zijn mogelijk, ongeacht leeftijd of niveau van functioneren.
  • NIEUW | Kindcentra - fundamentele innovatie in opvang en onderwijs

    Kindcentra 2.0: Samenwerken voor de toekomst van onze kinderenTussen 2007 en 2025 heeft zich een stille revolutie voltrokken in opvang en onderwijs: de opkomst van kindcentra (IKC’s). Hier werken onderwijs en opvang niet langer langs elkaar heen, maar vormen ze één team, met één visie. En nu gaat het nóg harder: besturen slaan de handen ineen en fuseren tot hybride organisaties.
  • Democratie in de klas: zo legt u de rol van de regering op Prinsjesdag uit

    Op Prinsjesdag presenteert de regering de belangrijkste plannen en de begroting voor het komende parlementaire jaar. Weten uw leerlingen eigenlijk wat een regering doet en hoe dit past binnen onze democratie?
  • Leestip | Hoe praat je met dochters én zonen over geweld tegen vrouwen?

    Afgelopen week hebben veel jonge vrouwen gesproken (onder andere op sociale media) over de onveiligheid die ze vaak ervaren, naar aanleiding van alle heftige gebeurtenissen in het nieuws. Het is belangrijk dat dit gesprek niet alleen tussen en met (jonge) vrouwen wordt gevoerd maar ook met (jonge) mannen. Hoe praat je als ouder met je pubers, met oog voor veiligheid, maar zonder onnodig angst aan te wakkeren?
  • Helft van ouders denkt dat opvoeden zwaarder is dan vroeger: hogere eisen, meer meningen en verslavende schermen

    De helft (51 procent) van ouders van nu denkt dat opvoeden tegenwoordig moeilijker is dan vroeger. Digitale ontwikkelingen en social media spelen daarin een grote rol, maar ook de ongewenste meningen van buitenaf maken het lastig.
    Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 2.000 ouders van kinderen tot 18 jaar van het Opiniepanel.
24 Dec 2025
15 Dec 2025

Follow @nwskinderopvang on Twitter!